Oorzaken en symptomen van leeftijdsgebonden gehoorverlies (presbyacusis)
Gehoorverlies is een veelvoorkomend probleem dat veel mensen treft naarmate ze ouder worden. Presbyacusis, of leeftijdsgebonden gehoorverlies, is een vorm van slechthorendheid die geleidelijk ontstaat. Ze wordt veroorzaakt door verschillende factoren zoals genetica, levensstijl, omgevingsvervuiling en blootstelling aan lawaai. In dit artikel lees je meer over wat presbyacusis is, de oorzaken, symptomen, diagnose en de mogelijke behandelingen.
Wat is presbyacusis?
Presbyacusis is een vorm van perceptief gehoorverlies dat ontstaat door het verlies van haarcellen in het binnenoor – de cellen die geluidssignalen doorgeven aan de hersenen. Het komt vooral voor bij mensen ouder dan 65 jaar en verergert vaak met de tijd. Ongeveer één op de drie volwassenen boven de 65 krijgt ermee te maken.
Hoewel presbyacusis vaak geassocieerd wordt met veroudering, kunnen ook langdurige blootstelling aan lawaai, bepaalde medicijnen en aandoeningen zoals diabetes of hoge bloeddruk een rol spelen. Typische klachten zijn moeite om hoge tonen te horen, moeilijk gesprekken verstaan in een rumoerige omgeving en de neiging om het volume van tv of radio hoger te zetten.
Behandelingen omvatten hoortoestellen, cochleaire implantaten en andere hoorhulpmiddelen. Het is belangrijk om tijdig medisch advies in te winnen bij gehoorverlies, zodat de juiste oplossing kan worden gekozen.
Wat veroorzaakt leeftijdsgebonden gehoorverlies?
Naarmate we ouder worden, slijten de haarcellen in het binnenoor. Deze cellen zetten geluid om in elektrische signalen voor de hersenen; hun verlies veroorzaakt gehoorverlies. Ook de bloedtoevoer naar het binnenoor vermindert met de leeftijd, wat de werking van het gehoor kan beïnvloeden.
Daarnaast kan langdurige blootstelling aan harde geluiden – bijvoorbeeld in de bouw, tijdens concerten of door luide muziek – blijvende schade veroorzaken aan de haarcellen. Het dragen van oordoppen of gehoorbescherming in lawaaierige omgevingen blijft dus essentieel.
Bijkomende factoren
Enkele belangrijke factoren die presbyacusis kunnen bevorderen zijn:
- Erfelijkheid: een familiaire aanleg verhoogt het risico.
- Blootstelling aan lawaai: langdurige of herhaalde blootstelling aan harde geluiden.
- Omgevingsfactoren: rook, bepaalde chemicaliën en medicijnen kunnen schadelijk zijn voor het gehoor.
- Levensstijl: roken, overmatig alcoholgebruik en een ongezonde levensstijl verhogen het risico, terwijl een evenwichtige voeding en regelmatige lichaamsbeweging het gehoor kunnen ondersteunen.
Symptomen van leeftijdsgebonden gehoorverlies
Onderzoek toont aan dat genetica een rol kan spelen bij presbyacusis (ouderdomsgehoorverlies). Bepaalde genen maken sommige mensen gevoeliger voor gehoorverlies naarmate ze ouder worden. Wetenschappers hebben inmiddels verschillende genetische variaties gevonden die het risico op presbyacusis kunnen vergroten.
Gehoorschade door lawaai en de invloed op ouderdomsgehoorverlies
Langdurige blootstelling aan harde geluiden is een veelvoorkomende oorzaak van gehoorverlies, zeker bij mensen die in een lawaaierige omgeving werken. Deze gehoorschade kan het natuurlijke verouderingsproces van het gehoor versnellen, omdat de haarcellen in het binnenoor hierdoor beschadigd raken. Wie vaak in contact komt met luide geluiden, loopt dus een groter risico om later gehoorproblemen te ontwikkelen.
Levensgewoonten en gehoor
Ook onze levensgewoonten spelen een rol bij gehoorverlies. Roken en overmatig alcoholgebruik worden vaak in verband gebracht met slechter horen, vooral bij ouderen. Gezond eten en regelmatig bewegen kunnen helpen om het risico op gehoorverlies op latere leeftijd te verkleinen.
Symptomen van leeftijdsgebonden gehoorverlies
De klachten verschillen van persoon tot persoon. Bij sommigen neemt het gehoor geleidelijk af, terwijl anderen plotseling gehoorverlies ervaren. Veelvoorkomende signalen zijn moeite om gesprekken te volgen, vooral in drukke omgevingen, een suizend of piepend geluid in de oren (tinnitus) en de neiging om het volume van televisie of radio hoger te zetten.
Behandeling van presbyacusis
Er bestaan verschillende manieren om leeftijdsgebonden gehoorverlies aan te pakken, zoals hoortoestellen, cochleaire implantaten en andere luisterhulpmiddelen. Hoortoestellen versterken geluiden, terwijl cochleaire implantaten de beschadigde haarcellen omzeilen en rechtstreeks de gehoorzenuw stimuleren. Apparaten zoals FM- of ringleidingsystemen kunnen daarnaast helpen om beter te verstaan in lawaaierige omgevingen.
Nieuwe ontwikkelingen in onderzoek en behandeling
Er zijn veel nieuwe en interessante ontwikkelingen op het gebied van onderzoek en behandeling van leeftijdsgebonden gehoorverlies. Technologische vooruitgang maakt apparaten zoals cochleaire implantaten steeds effectiever en toegankelijker. Tegelijkertijd worden nieuwe medicijnen en therapieën ontwikkeld die zich richten op de onderliggende oorzaken van presbyacusis. Onderzoekers bestuderen ook hoe stamcellen kunnen worden gebruikt om beschadigde haarcellen in het binnenoor te herstellen — een veelbelovende stap richting een mogelijke genezing in de toekomst.
Presbyacusis is een veelvoorkomende aandoening die veel mensen treft naarmate ze ouder worden. Ze kan een aanzienlijke invloed hebben op de levenskwaliteit, omdat communiceren met vrienden, familie of collega’s moeilijker wordt en dagelijkse activiteiten uitdagender kunnen zijn. Met een juiste diagnose en behandeling kunnen mensen met presbyacusis hun gehoorverlies echter goed onder controle houden en blijven genieten van een actief en sociaal leven. Dankzij voortdurende vooruitgang in onderzoek en technologie ziet de toekomst voor mensen met leeftijdsgebonden gehoorverlies er steeds positiever uit.
Leven met presbyacusis
Omgaan met gehoorverlies
Mensen met leeftijdsgebonden gehoorverlies kunnen verschillende strategieën toepassen om het communiceren makkelijker te maken. Ze kunnen anderen vragen duidelijk te spreken en hen aankijken tijdens het praten, visuele signalen gebruiken zoals liplezen, en drukke of lawaaierige omgevingen zoveel mogelijk vermijden.
Ondersteuning en hulpbronnen
Er bestaan heel wat vormen van ondersteuning voor mensen met presbyacusis, zoals belangenorganisaties en het contact met een audioloog of gehoorspecialist. Deze bronnen bieden informatie over de nieuwste behandelingen en hooroplossingen, en geven praktische tips en begeleiding om beter om te gaan met de uitdagingen van gehoorverlies.
