Ontsteking van de evenwichtszenuw (vestibulaire neuritis)

In de meeste gevallen is deze aandoening niet levensbedreigend, maar ze kan het evenwicht plots ernstig verstoren. De getroffen persoon kan soms niet meer rechtstaan door hevige duizeligheid, wat kan leiden tot vallen of verwondingen.

In de acute fase raakt de evenwichtszenuw plots ontstoken, wat hevige misselijkheid, herhaald braken en in de zwaarste gevallen uitdroging veroorzaakt. Als de klachten te intens zijn of er bijkomende zorgwekkende symptomen optreden, kan een ziekenhuisopname nodig zijn.

In alle gevallen is het belangrijk om een NKO-specialist te raadplegen. Alleen hij of zij kan de diagnose bevestigen, een geschikte behandeling opstarten en voorkomen dat een tijdelijk probleem chronisch wordt.

De acute fase van een evenwichtszenuwontsteking duurt meestal drie tot zeven dagen, waarin de draaiende duizeligheid constant aanwezig en zeer hinderlijk is. Deze sensatie van beweging gaat vaak gepaard met braken, ernstige vermoeidheid en oogbewegingstoornissen. Een evenwichtszenuwontsteking veroorzaakt echter geen gehoorverlies.

Na deze eerste fase nemen de symptomen geleidelijk af. Toch is het niet ongewoon dat er nog een gevoel van instabiliteit, wankelheid of blijvende visuele vermoeidheid optreedt, vooral bij intense visuele prikkels of bij snelle hoofdbewegingen.

Een volledig herstel kan enkele weken tot enkele maanden duren. De hersteltijd hangt af van het proces van vestibulaire compensatie, het vermogen van het zenuwstelsel om zich aan te passen aan het verlies van evenwichtsfunctie.

Tijdens de acute fase wordt aangeraden om te blijven liggen, overmatige visuele prikkels (zoals schermen of fel licht) te vermijden en plotselinge hoofdbewegingen te beperken. Het doel is om het evenwichtssysteem, dat al overbelast is, niet extra te belasten.

Voldoende hydratatie is essentieel, vooral bij frequent braken. Zodra de hevigste symptomen afnemen, kunnen geleidelijk vestibulaire revalidatieoefeningen thuis worden gestart.

Deze oefeningen (zoals de Epley-manoeuvre of de Brandt-Daroff-oefeningen) stimuleren de ogen, het hoofd en het lichaamsgevoel om de communicatie tussen het evenwichtsorgaan en de hersenen te herstellen.
Aanvullend kan een gehoortest of een vestibulair onderzoek worden uitgevoerd om de toestand van de patiënt te evalueren en de behandeling aan te passen.

Er bestaat helaas geen gegarandeerde manier om deze ontsteking te voorkomen, aangezien ze vaak wordt veroorzaakt door een virus dat de zenuw aantast die verantwoordelijk is voor het evenwicht. Wel kunnen bepaalde leefgewoonten helpen om het risico te verkleinen.

Een sterk immuunsysteem, ondersteund door een evenwichtige voeding, regelmatige lichaamsbeweging en voldoende slaap, vermindert de kans op een virale infectie van het binnenoor. Tijdens periodes waarin virussen sterk circuleren, is het bovendien raadzaam om nauw contact met zieke personen te vermijden en regelmatig de handen te wassen.

Bij mensen die gevoelig zijn voor perifere duizeligheid of eerder een evenwichtszenuwontsteking hebben gehad, kunnen vestibulaire oefeningen en opvolging door een NKO-arts helpen om herhaling te voorkomen.

Autorijden wordt sterk afgeraden tijdens de acute fase van een ontsteking van de evenwichtszenuw. Duizeligheid, misselijkheid en evenwichts- of gezichtsstoornissen (nystagmus) maken elke activiteit die concentratie en coördinatie vereist bijzonder gevaarlijk.

Zelfs na het verdwijnen van de hevigste symptomen kan er nog restinstabiliteit of een slechtere blikstabilisatie blijven bestaan, wat de veiligheid achter het stuur in gevaar kan brengen. Het is daarom aan te raden om pas weer te rijden wanneer alle klachten volledig verdwenen zijn en om je evenwicht en reflexen te laten controleren door een specialist.

Bij twijfel kan een gehoor- en evenwichtsonderzoek bevestigen of de functies volledig hersteld zijn. Als er sprake is van gehoorverlies of als je al een hoortoestel draagt, kan een audioloog helpen om het herstel optimaal te ondersteunen.