Labyrintitis – Symptomen, oorzaken en behandeling

Wat is labyrintitis?

Labyrintitis ontstaat wanneer er een ontsteking optreedt in het binnenoor, in een structuur die het labyrint wordt genoemd. Dit deel van het oor speelt een belangrijke rol bij het gehoor en het evenwicht.
Wanneer het labyrint ontstoken raakt, veroorzaakt dit duizeligheid, gehoorverlies, misselijkheid en evenwichtsstoornissen (vertigo). Vertigo is het gevoel dat de omgeving draait terwijl het lichaam zelf stilstaat.

Labyrintitis wordt meestal veroorzaakt door een virus, zoals een verkoudheids- of griepvirus. Soms kan het echter ook ontstaan door een bacteriële infectie.

In de meeste gevallen verdwijnt labyrintitis vanzelf binnen enkele dagen. De behandeling richt zich doorgaans op het verlichten van de symptomen. In zeldzame gevallen kan de aandoening aanhouden en leiden tot complicaties.

In dit artikel bespreken we:

• De verschillende types labyrintitis
• Symptomen
• Oorzaken
• Behandelopties
• Preventie

De verschillende types labyrintitis

Er bestaan twee vormen van labyrintitis: virale en bacteriële.

• Virale labyrintitis:
  Dit is de meest voorkomende vorm en wordt veroorzaakt door virussen zoals verkoudheid, griep, mazelen, bof of hepatitis. De symptomen verschijnen vaak plotseling, en meestal is slechts één oor aangetast.
• Bacteriële labyrintitis:
  Deze vorm kan optreden wanneer bacteriën vanuit een middenoorontsteking het binnenoor bereiken. De ontsteking en zwelling die volgen veroorzaken ernstige klachten. Soms kan bacteriële labyrintitis ook ontstaan door een infectie in het bot rond het binnenoor. De symptomen zijn heviger dan bij de virale variant en omvatten sterke duizeligheid, braken en tinnitus (een piep- of zoemgeluid in het oor).

Je NKO-arts kan bepalen welke vorm van labyrintitis je hebt. Beide vormen zijn niet besmettelijk.

Wat veroorzaakt labyrintitis?

Labyrintitis ontwikkelt zich meestal na een virale infectie, zoals een verkoudheid of griep. Soms ligt een bacteriële infectie aan de basis. De aandoening kan bij mensen van alle leeftijden voorkomen.

Factoren die het risico verhogen zijn onder andere:

• Luchtweginfecties zoals bronchitis
• Middenoor- of binnenoorontstekingen
• Bacteriële infecties, vooral in het middenoor
• Virale ziekten zoals herpes of mazelen
• Maagvirussen

Bepaalde leefstijlfactoren kunnen het risico ook vergroten:

• Roken
• Overmatig alcoholgebruik
• Allergieën
• Stress

Labyrintitis is niet besmettelijk.

Wat zijn de symptomen van labyrintitis?

De symptomen zijn vergelijkbaar bij beide vormen, maar bij de bacteriële variant zijn ze doorgaans heviger. Veelvoorkomende klachten zijn:

• Duizeligheid of draaiduizeligheid (vertigo)
• Evenwichtsverlies of een wankel gevoel
• Tinnitus (piep- of zoemgeluid in het oor)
• Misselijkheid en braken
• Problemen met gehoor en zicht

De symptomen ontstaan vaak plotseling, soms ’s ochtends bij het opstaan. Ze kunnen enkele dagen intens aanwezig zijn en daarna geleidelijk verminderen. De meeste mensen herstellen volledig binnen één tot drie weken, maar soms duurt het langer.

Raadpleeg je huisarts zodra je symptomen van labyrintitis ervaart. Meestal geneest de infectie vanzelf, maar een juiste diagnose helpt om blijvende complicaties te voorkomen. Als de klachten niet verbeteren of verergeren, kan doorverwijzing naar een specialist (NKO-arts) nodig zijn.

Let op: omdat labyrintitis het evenwicht aantast, mag je niet rijden of zware machines bedienen zolang de symptomen aanhouden.

Behandeling van labyrintitis

Bij virale labyrintitis ligt de focus op het verlichten van de symptomen. Omdat het om een virus gaat, helpen antibiotica niet. De arts kan antihistaminica of middelen tegen reisziekte voorschrijven om duizeligheid en misselijkheid te verminderen.

Bij bacteriële labyrintitis wordt doorgaans een antibioticakuur voorgeschreven om de bacteriële infectie te bestrijden.

Sommige mensen hebben langer last van evenwichtsproblemen. In dat geval kunnen specifieke evenwichtsoefeningen helpen – ook wel vestibulaire revalidatie genoemd. Deze oefeningen worden best uitgevoerd onder begeleiding van een fysiotherapeut.

Diagnose van labyrintitis

De arts voert een lichamelijk onderzoek uit en kijkt met een otoscoop in het oor. Daarnaast volgt vaak een neurologisch onderzoek, omdat labyrintitis gelijkaardige symptomen kan vertonen als ernstigere aandoeningen zoals een hersentumor, beroerte of hersenbloeding. Dit onderzoek helpt om deze mogelijkheden uit te sluiten.

Hoe voorkom je labyrintitis?

Labyrintitis kan niet volledig worden voorkomen, maar je kan het risico wel verkleinen.

Een mondmasker dragen op openbare plaatsen tijdens het verkoudheids- en griepseizoen vermindert het risico om een virale infectie op te lopen. Daarnaast is het belangrijk om regelmatig je handen te wassen wanneer je buitenshuis bent.

Als je al labyrintitis hebt, kan je de ernst van de symptomen verminderen met deze tips:

• Blijf stilzitten tijdens een aanval van duizeligheid.
• Sommige mensen merken dat een donkere, stille ruimte helpt om de ergste duizeligheid te verlichten.